|
Enzymen in Speeksel.
Beschrijving:Aantonen van enzymen in speeksel door middel van een zetmeeloplossing en de jodiumproef.
Apparatuur:
-Bekerglas 100 ml
-Spatel
-Spiritusbrander
-Trechter
-Filtreerpapier
-Reageerbuisje
-Rubberstop
-Reageerbuisrekje
Chemicaliën:
Aardappelzetmeel: (C6H10O5)n
Joodjoodkali: KI/I2 oplossing
Veiligheid:
In zeldzame gevallen zijn mensen overgevoelig voor jodium, waarbij zeer heftige reacties mogelijk zijn met kans op dodelijke afloop.
Voorbereiding:
Voor de bereiding van de KI/I2 oplossing zie de pagina met Aantoningsreacties.
Uitvoering:
Roer in een bekerglas van 100 ml een spatelpunt aardappelzetmeel los met wat koud water. Vul aan tot 50 ml en kook de vloeistof circa 1 minuut. Filtreer een gedeelte van de oplossing over een vouwfilter in een reageerbuisje en laat het filtraat afkoelen. Voeg 1 druppel KI/I2 oplossing toe, sluit het buisje af met een rubberstop en meng de oplossing door even te schudden. Verzamel wat speeksel en voeg het toe aan het buisje met de zetmeeloplossing.
Waarnemingen:
Na het toevoegen van de KI/I2 oplossing kleurt de vloeistof in het reageerbuisje diepblauw. Zodra het speeksel wordt toegevoegd ontkleurt de vloeistof na korte tijd vrijwel volledig.
Resultaat:
Zie foto bovenaan de pagina.
Uitleg:
Aardappelzetmeel bestaat net als de meeste andere zetmelen voornamelijk uit een mengsel van amylose (20-30%), waarvan de moleculen onvertakt en spiraalvormig zijn, en het sterk vertakte amylopectine. Beide zijn polysacchariden bestaande uit vele glucose-moleculen. Amylose geeft met jodium een diepblauwe kleur die wordt veroorzaakt door het zetmeel-jodium complex wat ontstaat zodra jodium-moleculen zich in de spiralen van amylose kunnen nestelen. Amylopectine kleurt met jodium bruinviolet, maar omdat de blauwe kleur overheerst, is de kleur van de oplossing diepblauw tot bijna zwart.
Speeksel bevat het enzym amylase wat in staat is tot het afbreken van zetmeel tot maltose, een disaccharide bestaande uit twee moleculen glucose. Door deze afbraak verdwijnt de molecuulstructuur van zowel amylose als amylopectine waardoor de oplossing ontkleurt.
Opmerkingen:
-Jood lost nauwelijks op in water, maar is goed oplosbaar in een kaliumjodide oplossing onder vorming van complexe I3- ionen. Jood is wel goed oplosbaar in alcohol.
-Andere geschikte zetmelen voor dit experiment zijn bijvoorbeeld rijstmeel en maizena.
-Polysacchariden zijn koolhydraten, vrijwel altijd opgebouwd uit glucose. Het zijn polymeren met de bruto-formule: (C6H10O5)n. Belangrijke polysacchariden zijn zetmeel, glycogeen en cellulose.
Meer info & links:
www.steljevraag.nl - Reactie van jood met zetmeel.
Korte uitleg over de 'reactie' van jood met zetmeel.
Versuchschemie.de - Chemie mit Spucke
Beschrijving en uitleg van het speeksel-experiment op Versuchschemie.de. (Duits)